ဖွံြဖိုးေရး

ေဒသဖွံ့ြဖိုးေရးအတွက် စီမံကိန်းေရးဆွဲရာတွင်ြဖစ်ေစ၊ စီမံကိန်း၏ လုပ်ငန်းေဆာင်ရွက်ချက် များကို စိစစ်သံုးသပ်ရာတွင်ြဖစ်ေစ၊ စီမံကိန်း၏ အကျုိးသက်ေရာက်မှုကို အကဲြဖတ်သံုးသပ်ရာတွင် ြဖစ်ေစ စီမံကိန်းဝန်ထမ်းများနှင့် ေဒသခံများ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ရပါသည်။ ဤသို့ပူးေပါင်း ေဆာင်ရွက် နိုင်ေရး အတွက် Participatory Rural Appraisal နည်းလမ်းများကို အသံုးြပု ြကပါသည်။ ဤလမ်းညွှန်စာအုပ်သည် PRA နည်းလမ်းများကို အသံုးြပု၍ ေဒသတစ်ခု၏ ဖွံ့ြဖိုး တိုးတက်ေရး အတွက် အားသာချက်များ၊ အားနည်းချက်များ၊ ြပဿနာများ ၊ အခက်အခဲများ၊ လိုအပ်ချက်များ၊ အခွင့်အလမ်းများကို ေဒသခံများနှင့် ပူးေပါင်းေဖာ်ထုတ်နိုင်ရန် ေရးသားေ၀မှျေဖာက်သည်ချ ြခင်းြဖစ်ပါသည်။ ေဒသတစ်ခု၏ ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးအတွက် စီမံကိန်းတစ်ရပ်ကို အေကာင်အထည်ေဖာ် ေဆာင်ရွက်ရာတွင် ေအာက်ေဖာ်ြပပါ နည်းလမ်းသံုးရပ်ြဖင့် ချဉ်းကပ်ေလ့ရိှပါသည်။
• လူမှုစီးပွားေရး (Socio - economic)
• လူမှုလိင်၊ကျားမညီမှျမှု (Gender)
• ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ြခင်း (Participation)
1.1. လူမှုစီးပွားေရး (Socio - economic)
လူမှုစီးပွားေရးဟူေသာ စကားရပ်တွင် ေဒသ၏ေရေြမရာသီဥတုများ သဘာဝေပါက်ပင်များ၊ သစ်ေတာများ ၊ သီးနှံများစသည့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အချက်အလက်များ (environmental pattern) ၊ လယ်ယာလုပ်ငန်းများ ေရာင်းဝယ်ေဖာက်ကားေရးလုပ်ငန်းများ၊ ဝင်ေငွအခွင့်အလမ်း တိုးပွားေရးအတွက် ဦးတည်ေဆာင်ရွက်ေသာလုပ်ငန်းများ စသည့် စီးပွားေရးဆိုင်ရာ အချက်အလက် များ (economic pattern)၊ ရိုးရာယဉ်ေကျးမှုများ၊ ဓေလ့ထံုးစံများ၊ မိရိုးဖလာ ကိုးကွယ် ယံုြကည်မှုများစသည့် လူမှုေရးဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ (Social pattern) ၊ ေဒသအတွင်း ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရး အတွက် ေဆာင်ရွက် ေနြကေသာ အဖွဲ့အစည်းများြဖစ်သည့် လူမှုေရး အဖွဲ့အစည်းများ၏ အချင်းချင်းဆက်နွယ်မှုကို ေလ့လာြခင်း (Institutional pattern) တို့ အကျုံးဝင်ပါသည်။

1.3 Development Context
ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးအေြကာင်းအရာ (Development Context) ဆိုသည်မှာ ေဒသတစ်ခု၏ ဖွံ့ြဖိုး တိုးတက်ေရးအတွက် အဟန့်အတားြပုေနေသာ (သို့မဟုတ်) ပံ့ပိုးေနေသာ အချက်အလက်များ ြဖစ်သည့် သဘာဝပတ် ဝန်းကျင်၊ စီးပွားေရး၊ လူမှုေရးနှင့် အဖွဲ့အစည်းများဆိုင်ရာ အေြခအေနများကို ေလ့လာသံုးသပ်ြခင်းြဖစ်ပါသည်။ ယင်းသို့ေလ့လာသံုးသပ်ရာတွင် ေဒသ၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် စီးပွားေရး၊ လူမှုေရးနှင့် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ေအာက်ေဖာ်ြပပါ အညွန််းကိန်းများကို အသံုးြပုရေလ့ရိှပါသည်။ - သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် စီးပွားေရး၊ လူမှုေရးနှင့် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အေရးြကီးေသာ Pattern များ - ယင်းေဒသတစ်ခု၏ Pattern များသည် Macro( နုိင်ငံ) အဆင့်နှင့် ဆက်စပ်ေနမှု- ပိုမိုေကာင်းမွန်လာသည့်အချက်များ - ပိုမိုဆိုးဝါးလာသည့်အချက်များ
1.4. ဘာေတွေလ့လာမလဲ
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်
- ေရ
- ေြမ
- ရာသီဥတု
- သဘာဝေပါက်ပင်များ၊
- သစ်ေတာများ ၊
- သီးနှံများ
- ေြမဆီလွှာတိုက်စားမှု၊
- ေရရရိှမှု ၊
- သစ်ေတာဖံုးလွှမ်းမှု
စီးပွားေရး
- လယ်ယာလုပ်ငန်းများ
- ေရာင်းဝယ်ေဖာက်ကားေရးလုပ်ငန်းများ
- အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း၊
- ဝင်ေင
ွ- အသံုးစရိတ်၊
- ေနထိုင်စားေသာက်မှုစရိတ်
လူမှုေရး
- ရိုးရာယဉ်ေကျးမှုများ၊
- ဓေလ့ထံုးစံများ၊
- မိရိုးဖလာ ကိုးကွယ် ယံုြကည်မှုများ
- ပညာေရး၊
- ကျန်းမာေရး

အဖွဲ့အစည်း
- ေတာင်သူလယ်သမားအဖွဲ့အစည်း
- အမျုိးသမီးအဖွဲ့
- ကာလသားအဖွဲ့ ၊
- လူငယ်အဖွဲ့၊
- ဌာနဆိုင်ရာ
- NGO (အစုိးရမဟုတ်သည့် အဖွဲ့စည်းများ)
- GONGO (အစုိးရက ဖွဲ့စည်းေပးထားေသာ အစုိးရမဟုတ်သည်အဖွဲ့ အစည်းများ)

1.5. ဘာေမးခွန်းေတွေမးဖို့လိုမလဲ
- ေဒသဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ဖို့အတွက် ဘာအဟန့်အတားေတွရိှသလဲ
- ေဒသဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ဖို့အတွက် ဘာေတွက အေြခအေနေပးသလ
ဲ- လူဦးေရကဘယ်လိုလဲ ၊ များေနလား၊ နည်းေနလား၊ မှျတရဲ့လား
- အဖွဲ့အစည်းေတွရိှတဲ့အတွက် ဘယ်လိုကူညီပံ့ပိုးမှုေတွရသလဲ
- အဖွဲ့အစည်းေတွေြကာင့် ဘာေတွအဟန့်အတားြဖစ်သလ
ဲ- သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရယ်၊ လူမှုေရး၊ စီးပွားေရးရယ်၊ အဖွဲ့အစည်းေတွရယ် ဘယ်လိုဆက်နွယ်မှု ရိှသလ
ဲ- ေဒသရဲ့သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်၊ စီးပွားေရး၊ လူမှုေရးနဲ့အဖွဲ့အစည်းေတွအေပါ် ေဒသေတွရဲ့ ယဉ်ေကျးမှု ဓေလ့ထံုးစံေတွက ဘယ်လိုလွှမ်းမိုးထားသလဲ